De effectiviteit van CLAD en Rekenkamer als auditdienst binnen de publieke sector

Op 8 februari 2019 mocht dhr. Gianni Smith zijn thesis verdedigen ter verkrijging van de graad van Bachelor of Science. Hij heeft zijn onderzoeksresultaten op de Anton de Kom Universiteit gepresenteerd bij het Faculteit der maatschappij wetenschappen met als studierichting Economie. De  titel van zijn afstudeerthesis is ‘De effectiviteit van CLAD en

Samenvatting
Internationaal is controle op het financieel beleid en beheer van de overheid één van de hoekstenen om “good governance” te garanderen. Uiteraard hangt dit af van de kwaliteit van de auditfunctie bij de overheid. Hoe sterker de auditfunctie, hoe minder regeringen, bestuurders en ambtenaren geneigd zullen zijn om hun vingers te branden aan het oneigenlijk besteden van gelden van de belastingbetaler.
De Surinaamse samenleving wordt de afgelopen jaren overspoeld met berichten in de media over: corruptie, fraude, malversatie en geldgebrek binnen de publieke sector. Uit het onderzoek is gewezen dat de huidige financiële controlefunctie niet voldoende waarborging biedt om te voorkomen dat bestuurders en ambtenaren misbruik maken van publieke macht voor privaat gewin. 

Volgens dhr. Smith duidt onbehoorlijk financieel bestuur op een systeem van controle en toezicht dat niet goed functioneert. Hij zegt dat corruptie een van de meest bekende uitspattingen hiervan is. Dit is volgens hem mede de oorzaak, waarom Suriname negatief gerangschikt is op de Corruption Perception Index van Transparency International. Deze organisatie beoordeelt jaarlijks 180 landen met een score van 0 tot 100. Suriname stond in 2017 op de 77e plaats gerangschikt met 41 punten, terwijl het land bij de recente publicatie van de index op een gedeelde 73e plaats staat, samen met nog drie andere landen. 

Dhr. Smith zegt dat Suriname een betere ranking kan bemachtigen als de politieke wil nadrukkelijk aanwezig is om de kwaliteit van de financiële controle functie te verbeteren. Hoe beter de controle functioneert, hoe minder regeringen, bestuurders en ambtenaren volgens hem geneigd zullen zijn om hun vingers te branden aan het oneigenlijk besteden van gelden van de belastingbetaler. 
dhr. Smith vindt verder dat een goede controle zeker ook ten bate is van de politiek en daarom gekoesterd zou moeten worden door politici. Zo zal volgens hem een goede controle bij de overheid leiden tot een bestuurskracht, om als overheid de eigen organisatie zodanig uit te bouwen dat een beleid wordt gevoerd dat aan de verwachtingen van de burgers tegemoetkomt. Ook zal een goede controle de mogelijkheid bieden om als bestuur een zelfstandige politieke rol te spelen t.o.v. de gemeenschap die het bestuur verkozen heeft. 

In Suriname is de auditfunctie van de overheid toebedeeld aan zowel de Centrale Landsaccountantsdienst (CLAD) als de Rekenkamer van Suriname (Rekenkamer. Deze entiteiten zijn de instanties bij uitstek, die de functie van audit vervullen binnen de publieke sector en daarom een bijdrage kunnen leveren aan verbetering van het financieel beleid en beheer bij de overheid. Dhr. Smith komt in zijn onderzoek tot de bevinding dat beide instanties zich voor honderd procent inzetten om controle werkzaamheden goed uit te voeren, echter ontbreken volgens hem belangrijke randvoorwaarden om de kwaliteit van de controle te waarborgen. Zo noemt hij de verouderde wetten waaraan beide instanties hun mandaat aan ontlenen en de aantasting van hun onafhankelijkheid door opeenvolgende regeringen. 

Het wettelijke kader is volgens de student cruciaal voor beide entiteiten, omdat het enerzijds hun mandaat voorschrijft en anderzijds bepalend is voor de mate van objectiviteit of onafhankelijkheid waarmee ze hun werk dienen te doen.

Herziening van de Comptabiliteitswet van 1952 en de Wet Rekenkamer Suriname van 1953 is daarom van groot belang, vindt de student. Het stemt hem goed dat beide wetten nu in behandeling zijn bij De Nationale Assemblee. Dhr. Smith heeft aanbevolen dat bij herziening van de wetgeving, de regering nadrukkelijk de plicht moet worden opgelegd tot het opvolgen van uitgebrachte adviezen door zowel de CLAD als de Rekenkamer. Uit zijn onderzoek is ook gebleken dat opeenvolgende regeringen het niet altijd nauw hebben genomen met adviezen van de controle instanties. Dhr. Smith beveelt daarom aan dat de CLAD en de Rekenkamer de uitgebrachte adviezen op een interactieve wijze delen met de samenleving, bijvoorbeeld via sociale media. 

Dhr. Smith heeft met het succesvol verdedigen van zijn afstudeeronderzoek (cijfer: 7.5), zijn studie binnen de nominale tijd afgerond. Hij heeft hiermee de titel verkregen van Bachelor of Science in de Economie. Zijn specialisatie is Accountancy. Hij zal zich verder bekwamen in de financiële branche.

Afdeling Voorlichting 
 van de
Rekenkamer van Suriname